Tango
Componist: Ricardo Brignolo [1].
Tekstschrijvers: Ricardo Brignolo en Juan Carlos Fernández Díaz [2]
[1] en [2]
[1] Ricardo (Luis) Brignolo, geboren 7 maart 1892 (Buenos Aires) – overleden 27 maart 1954 (Buenos Aires), was bandoneonspeler, orkestleider, componist en tekstschrijver. Zijn bijnaam was La Nena. De tekst van ‘Chiqué schreef hij onder de naam Ricardo C. de León.
[2] Juan Carlos Fernández Díaz, auteur en journalist die enkele tangoteksten schreef: ‘Cabeza de indio’ , ‘Chiqué’ en ‘De puro guapo’.
Geschiedenis
Volgens onderzoekers behoort chiqué tot het jargon van Franse pooiers. Samen met de migratie van duizenden europeanen naar Argentinië tierde de mensenhandel en de uitbuiting van vrouwen welig. Zo kwam de term chiqué via de haven van Buenos Aires in het Lunfardo terecht.
Het heeft verschillende betekenissen: voor de gek houden of liegen, doen alsof, opscheppen, opzichtig en luxueus zijn of pronken. In het familiaire Frans gebruikt men “C’est du chiqué” om te zeggen dat het bluf of een truc is.
Ricardo Luis Brignolo, die La Nena werd genoemd vanwege zijn altijd elegante kleding, speelde bandoneon in de dansacademie “La olla popular” in de Calle Sarmiento. Omwille van het gebrek aan vrouwen werd er betaald om ermee te kunnen dansen. Een anekdote stelt dat een Française tegen haar danspartner zei “No hagás chiqué” wat leidde tot de titel van de beroemde tango.
Brignolo zou later bekennen dat hij de muziek te pretentieus vond om op te dansen en gaf het daarom de toepasselijke titel ‘Chiqué’. Hij kon in alle bescheidenheid echter niet weten dat zowat alle grote orkesten het nummer later zouden opnemen.
Het woord komt nog voor in andere tangoteksten. Enrique Cadícamo gebruikte het in ‘Che papusa oí’ dat door onder anderen Osvaldo Fresedo op plaat werd gezet. Carlos Lenzi schreef de tekst van ‘Noches de Montmartre’ uitgebracht door Ricardo Malerba. En dan hebben we nog ‘No me hagás chiqué’ van Rodolfo Sciammarella en Juan Fernández.
Tekst
Chiqué / El elegante (Bluf) [tekst Brignolo]
Ya me estoy poniendo mal
de verte así
con las pilchas [3] tan de bute [4]
y ese berretín [5]
que un gil [6] de mucho vento [7] te compró
para tenerte a su lado.
Si supiera que mañana te fugás
para la vieja querencia,
aquel bulín [8] donde los viejos recuerdos
y alegrías que vivistes
te hicieron tan feliz.
Ik voel me al slecht
door u zo te zien
met uw kleren die zo elegant zijn
en de illusie
die een rijke imbeciel je verkocht heeft
om jou aan zijn zijde te hebben.
Als ik wist dat je morgen zou vluchten
naar een oude veilige plek,
dat kamertje waar oude herinneringen
en alle vreugde die je beleefde
je zo gelukkig maakten.
[3] – [8]
[3] pilchas: (pop.) kleding en kostuums.
[4] de bute: (lunf.) van goede kwaliteit, best, uitstekend, prachtig, bewonderenswaardig, schitterend, optimaal, speciaal, beste in zijn klasse, geschikt.
{5] berretín: (lunf.) bevlieging, hevig verlangen, begeerte, intense verliefdheid, zwakheid voor iets, vast idee; vals of nagemaakt ding; persoon die stapelverliefd is; verstopplaats, schuilplaats; illusie.
[6] gil: (lunf.) imbeciel, dwaas, onnozel, ongelukkig, dom; persoon die zich gemakkelijk laat duperen en geen eigen initiatief heeft; gebrek aan geest, saai, dom, gebrek aan levendigheid; openhartig.
[7] vento: (lunf.) geld; opbrengst van oplichting.
[8] bulín: (lunf.) bescheiden kamer; vrijgezellenkamer voor afspraakjes; slaap of woonvertrek; gevangeniscel.
Recuerdo que eras más linda
que una guinda
y un pelpa [9] de cien,
y venías paseando tarde a tarde
con una piel de zorro
y un encantador vaivén...
Y la barra de muchachitos
te acechaba por doquier...
Te batían muchas cosas
que te dije yo también.
Ik herinner me dat je mooier was
dan een kers
één uit de honderd,
en je avond na avond kwam aanwandelen
met een vossenvacht
en een verlokkelijke zwaai...
En de jongens aan de bar
keken je overal na...
Je ondervond heel wat tegenslag
die ook ik had voorzien.
[9]
[9] pelpa: (pop.) papieren vest; gevouwen papieren cocaïneverpakking; brief, manuscript, document, bankbiljet
Y hoy que el tiempo aquel ya se ha fugado
y sin grupo [10] te amaré,
porque manyo [11] como te has portado
y conmigo nunca empleastes un chiqué.
Es por eso que te he respondido
en todas las rachas de la vida…
Mi encantito, mi piba querida,
soy de línea [12], soy de línea yo también.
die tijd is vandaag al lang vervlogen
en zonder bedrog zal ik van je houden,
omdat je je er hebt laten inluizen
en je me nooit voor de gek hebt gehouden.
Daarom ben ik je tegemoet gekomen
bij alle trammelant van het leven...
Mijn hartendiefje, mijn liefste meisje,
Ik ben trouw, ook ik ben trouw.
[10] – [12]
[10] sin grupo: (pop) zonder leugens.
[11] manyo >>> mañoso: gladjanus.
[12] de linea: (pop) moedig, dapper; praktisch, vindingrijk en welwillend zijn om alles te doen, trouw.
Chiqué / El Elegante [tekst van Juan Carlos Fernández Díaz]
Deze tekst vind je hier
Versies
De beide teksten werden na de première toegevoegd maar het nummer kwam voornamelijk instrumentaal op plaat. Het werd pas door de componist zelf in 1929 opgenomen.
De dictatuur voerde in 1943 een campagne die alle immorele termen verbood. Het Lunfardo werd verbannen en de titel werd in ‘El elegante’ veranderd. De versies die uitkwamen van Troilo en Maderna zijn dan ook instrumentaal.
Francisco Lomuto 1927 beluister
Ignacio Corsini con guitarras 1928 beluister
Ricardo Brignolo 1929 beluister
‘Chiqué / El elegante’ Aníbal Troilo 1944 beluister
Osvaldo Pugliese 1953 beluister
video:
Sergei Kurkatov en Yulia Burenicheva dansen op het orkest van Solo Tango.
Moskou 2016
Uitgebreide lijst op volgende pagina