Tango 1917
Componist : Gerardo Matos Rodríguez
Tekstschrijvers : Enrique Maroni en Pascual Contursi, Gerardo Matos Rodríguez
Gepubliceerd: 13 april 2023
‘La cumparsita’ is zonder twijfel de bekendste tango is die ooit is geschreven. Het is de tango die iedereen kent, toch zeker de melodie. Het is de meest gespeelde, meest verkochte en meest misbruikte tango. In Uruguay geldt ‘La cumparsita’ als een nationale schat omdat hij in Montevideo werd gecomponeerd. ‘La cumparsita’ is te vertalen als De Kleine Mars.
Geschiedenis
Gerardo Matos Rodríguez [1] componeerde in 1916 ‘La cumparsita’ als een studentenmars. Toen Rodríguez het nummer aan Roberto Firpo voorstelde, maakte die er een tango van en speelde hem diezelfde nacht samen met Bachicha Deambroggio en Tito Roccatagliatta. Later verklaarde Firpo dat het oorspronkelijke nummer slechts uit één thema bestond en hij er variaties van eigen nummers ‘La gaucho Manuela’ en ‘Curda completa’ aan had toegevoegd. Het is hem echter nooit gelukt om zich officieel als medecomponist te laten erkennen. Rodríguez zou het nummer hebben verkocht maar eens het nummer succes had, de rechten ervan gerecupereerd omdat hij op het moment van de verkoop nog niet meerderjarig was.
‘La gaucha manuela’ Juan Maglio 1912 beluister
‘Curda completa’ Roberto Firpo 1939 beluister
‘La cumparsita’ werd in 1917 door Cuarteto Alonso-Minotto, Juan Maglio en Roberto Firpo opgenomen. Het was toen een hit maar een eendagsvlieg.
Si supieras
Het grote succes begon in 1924 toen Enrique Maroni [2] en Pascual Contursi [3] er een tekst op schreven met als titel ‘Si supieras’. Carlos Gardel nam ‘Si supieras’ twee keer op en zong het nummer vaak tijdens optredens.
Rodriguez was niet blij omdat hem niet om toestemming was gevraagd er een tekst aan toe te voegen en hij er bovendien geen peso extra voor ontving. Hij schreef in 1926 zijn eigen tekst en spande een rechtszaak aan. Pas in 1948 werd een schikking getroffen.
[1] Gerardo Hernán Matos Rodríguez, geboren 18 maart 1897 (Montevideo, Uruguay) – overleden 25 april 1948 (Montevideo, Uruguay). Hij was pianist en componist. Ze noemden hem Becho.
[2] Enrique Pedro Maroni, geboren 17 maart 1887 (Bragado, Provincie Buenos Aires) – overleden 30 december 1957 (Buenos Aires). Hij was jounalist en schrijver van onder andere theaterstukken.
[3] Pascual Contursi, geboren 18 november 1888 (Chivilcoy, provincie Buenos Aires) – overleden 29 mei 1932 (Buenos Aires). Hij was dichter, schrijver van onder andere theaterstukken en zanger in zijn vrije tijd.
Het succes van ‘La cumparsita’
‘La cumparsita’ was omstreeks 1917 heel populair en toen het nummer in 1924 werd herontdekt, zullen veel mensen het hebben herkend. Vanaf dan kwamen verschillende versies uit en werd het een klassieker. Ook omdat Carlos Gardel het zong, waren veel luisteraars er gevoelig voor.
De melodie van ‘La cumparsita’ is simpel en herkenbaar. De eerste vier noten van het thema zijn onvergetelijk. Francisco Canaro zei dat het nummer een muzikale structuur heeft die zich leent om door een orkest verfraaid te worden. Een sluitende verklaring is er echter niet want ‘La cumparsita’ is van een mars voor studenten tot een voorbeeld van een heel genre uitgegroeid.
‘La cumparsita’ is niet meer van het tangorepertoire weg te denken. Elk orkest van betekenis heeft het nummer uitgevoerd. Juan D’Arienzo nam het zes keer anders op. Astor Piazzolla haatte het nummer en zei dit bovendien in Uruguay waar echt geen kwaad over ‘La cumparsita’ mag worden gesproken. Hij vond het de meest armzalig tango van de wereld. Het belette hem niet het nummer vier keer op te nemen.
‘La cumparsita’ is bij de meeste tango-dj’s de standaardafsluiter van een tangobal. Er bestaan cd’s met alleen versies van het nummer. Verscheidene orkesten zoals James Last en charmezanger Julio Iglesias vertolkte hun versie. Heeft Eddy Wally er ook een?
Teksten
La Cumparsita, de tekst van Gerardo Matos Rodríguez.
La Cumparsa de
miserias sin fin-desfila,
en torno de aquel ser-enfermo,
que pronto ha de morir-de pena.
Por eso es que en su lecho-
solloza acongojado,
recordando el pasado
que lo hace padecer.
Abandonó a su viejita.
Que quedó desamparada.
Y loco de pasión,
ciego de amor,
corrió-tras de su amada,
que era linda,
era hechicera,
de lujuria era una flor,
que burló su querer
hasta que se cansó
y por otro lo dejó.
Largo tiempo-después,
cayó al hogar-materno.
Para poder curar-su enfermo
y herido corazón.
Y supoque su viejita santa,
la que Èl había dejado,
el invierno pasado de frío se murió
Hoy ya solo abandonado,
a lo triste de su suerte,
ansioso espera la muerte,
que bien pronto ha de llegar.
Y entre la triste frialdad
que lenta invade el corazón
sintió la cruda sensación
de su maldad.
Entre sombras-se le oye respirar
sufriente,
al que antes de morir sonríe,
porque una dulce paz le llega.
Sintió que desde el cielo
la madrecita buena
mitigando sus penas
sus culpas perdonó.
La Cumparsita / Si supieras, de tekst van Enrique Pedro Maroni – Pascual Contursi (1924)
‘Si supieras’ (Als je zou weten), een dramatische tangotekst over een in zelfmedelijden zwelgende en door zijn vriendin verlaten man. Deze tekst vind je Hier
Versies La Cumparsita:
Cuarteto Alonso – Di Cicco 1917 beluister
Roberto Firpo 1917 beluister
Juan Maglio 1917
‘Si supieras’ Carlos Gardel con guitarras 1924 beluister
Orquesta Típica Victor 1926-05-12
Francisco Canaro 1929-04-17
Orquesta Típica Victor canta Alberto Gomez 1932-02-04 beluister
Edgardo Donato 1935-05-06
Roberto Firpo 1937-07-04
Ricardo Tanturi 1940-11-18
Rodolfo Biagi glosa Jorge Ortiz (onbekende. tekst) 1942-04-15 beluister
Rodolfo Biagi 1942-09-19
Carlos Di Sarli (eerste opname) 1942-11-12 beluister
Osvaldo Fresedo 1943-06-28
Aníbal Troilo 1943-11-05 beluister
Alfredo De Angelis glosa Nestor Rodi 1944-06-03 beluister
‘Si supieras’ canta Alberto Castillo 1945-07-06 beluister
‘Si supieras’ Ángel D’Agostino canta Ángel Vargas 1945-11-02
Osmar Maderna 1950-05-17
’Si supieras’ Francisco Canaro, Mario Alonso 1951-11-29 beluister
Carlos Di Sarli (tweede opname) 1951- 07-16 beluister
Juan D’Arienzo, 8- delige muzikale versie van 3’53, 1951-09-12
‘Si supieras’ Angel D’Agostino cantor (estrella) Tino Garcia 1952-08-20 beluister
Enrique Rodriguez 1953-01-22
Quinteto Pirincho 1955-01-31
Carlos Di Sarli (derde opname) 1955-06-20 beluister
conj. Astor Piazzolla 1957 beluister
’La cumparsita / Si supieras’ Osvaldo Pugliese canta Carlos Guido glosa Jorge Maciel 1959-08-06
Alfredo De Angelis 1961-08-29
Francisco Canaro 1961-12-26
Juan D’Arienzo, tweede 8- delige muzikale versie van 3’59, 1963-12-10
Juan D’Arienzo, derde 8- delige muzikale versie van 3’44, 1971-12-07 beluister
Los Paraguayos (LP)